Pir Sultan Abdal
Doğum -Ölüm tarihi : 1480, Banaz 1550, Sivas. Pir Sultan Abdal Türk halk şairi, ozan. yaşamı üzerine, yazılı kaynaklarda pek bilgi yoktur. Doğum ölüm yılları kesin bilinmiyor. Asıl adı Haydar’dır. “Seyyit Ali”, “Pîr Muhammed”, “Er Gaib” adlarında Üç oğlu, Sanem adında bir kızı vardır. Sivas’ın Yıldızeli ilçesinin Çırçır Bucağına bağlı Banaz köyünde doğmuştur. Düzenli bir eğitim öğrenim görmemiş bile olsa, okuma yazma bilen, Alevi-Bektaşi Tarikatı’nda olan, Alevilik yoluna baş koyan, Osmanlılara karşı çıkan, gözünü budaktan sakınmayan, inancasını savunmada kesin kararlılık gösteren bir halk ozanıdır.
Şiirlerini inceleyen bazı tarihçilere göre; Ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor. Türk Toplumunun yeni bir yönetime de ihtiyaç duyduğunu çoğu kez şiirlerinde dile getirmiştir. 16’ncı yüzyılın ikinci yarısında Sivas çevresinde boy gösteren Alevi-Bektaşi kökenli ve İran yanlısı mezhep olaylarına karıştı. Bu nedenle dönemin Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından pek sevilmemiş, eskiden dost olan bu iki insan arasındaki ilişki zamanla husumete dönerek, Pir Sultan Abdal’ın Hızır Paşa tarafından idam edilmesiyle sonuçlanmıştır.
Yaşamı üzerine bilgiler, genellikle, kendi şiirlerinden, halk söylentilerinden, kuşaktan kuşağa anlatıla gelen menkıbelerden, bir de yakınlarının ya da başka ozanların onu anlatan şiirlerinden çıkarılır.
Pir Sultan Abdal, Alevi gelenekleri ve tarikat içinde yetişti. Şah İsmail, Kul Hüseyin ve Kul Himmet’ten etkilendi. Şiirlerinde duru ve yalın bir kullandı. Ana konuları, aşk, tasavvuf ve kavgadır. Medrese öğrenimi görmediği için, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı’ndan hiç etkilemedi.
Klasik Anadolu Alevîliğinin ideasını eserlerinde işleyen Pir Sultan Abdal, 16. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli şairlerindendir. Bugün bile hala yazmış olduğu şiirler bazı sanatçılar tarafından şarkı ve türkülerinde kullanılmaktadır. Pir Sultan Abdal, halk arasında Yedi Ulular olarak bilinen Yedi Ulu Ozan’dan biridir. Alevi gelenekleri ile dergâh ortamında yetişti.
Alçakta yüksekte yatan erenler
Yetişin imdada aldı dert beni
Başımı alıp hangi yere gideyim
Gittiğim yerlerde buldu dert beni
Abdal Pir Sultan’ım gönlüm hastadır
Kimseye diyemem gönlüm yastadır
Bilmem deli oldu bilmem ustadır
Şöyle bir sevdaya saldı dert beni
Kaynak:Biyografi.info