*İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı
Milletlerin gelenek ve göreneklerinin nesilden nesile aktarılmasında kullanılan en etkili araçlardan birinin geleneksel müzikleri olduğu, her ülkenin geleneksel müziğinin yöresel ağız özellikleri ile icra edildiği, bu müziklerin öğretilmesinin püf noktasını yöresel ağız özelliklerinin oluşturduğu, ulusal kültürün devamlılığı için, halk müziklerindeki yöresel ağız özelliklerinin bozulmadan gelecek nesillere aktarılması gerekliliği müzikoloji/dilbilim kaynak/otoritelerince bilinmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Türk Dil Kurumu (TDK)’nca tescillenen yöresel ağız özelliklerinin 29 harfli Latin alfabesi ile yazı dilimize aktarılamadığı, bu ağız özelliklerinin ancak Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri ile yazılabileceği, bu durumun diğer dünya dillerinde de var olduğu gerçeği Uluslararası Fonetik Kurumu (IPA) tarafından tespit edilerek onaylanmıştır. Türk/dünya edebiyatçılarının kendi sorumluluk alanlarına giren sorunu çözmüş oldukları; milli alfabelerde yer almayan, fakat varlığı yadsınamayacak olan, birbirinden ayrı kabul edilebilecek seslerin ve bu seslerin bir araya gelmesiyle oluşan yöresel söyleyiş farklılıklarının Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri ve Uluslararası Fonetik Alfabe sesleri ile yazılması ve okunması gerektiği belgelenmiştir.
Türk halk müziği otoritelerinin sorumluluk alanına giren ise; Türk halk müziği eğitimi adına bu önemli gelişmeye paralel bir uygulama başlatarak; Türk İlmi Transkripsiyon Kılavuzu’nda yer alan Türk Dil Kurumu Çeviriyazı İşaretleri’nin ve Uluslararası Fonetik Alfabe Kurumu El Kitapçığı’nda yer alan Uluslararası Fonetik Alfabe seslerinin, Türk halk müziği kültürüne ait yöresel ağız özelliklerinin yaşatılması ve öğretilmesi temeli üzerine kurulu Türk musikisi devlet konservatuarlarının Türk halk müziği müfredatı ve Türk halk müziği notasyon sistemine aktarım süreçlerinin başlatılmasıdır.
Önerilen sisteminin eğitsel-öğretisel uygulamalara aktarım süreçlerinde, yerel/evrensel standartlarca varlığı ve kullanılabilirliği tescillenmiş fonetik alfabelerin tercih edilmesi Türk Halk Müziği Fonetik Notasyon Sistemi (THMFNS)’nin geçerliliği/kalıcılığı adına önem taşıyacaktır.
Anahtar Kelimeler: Uluslararası Fonetik Alfabe (IPA), Türk Dil Kurumu (TDK) Çeviriyazı İşaretleri, Türk Halk Müziği Fonetik Notasyon Sistemi (THMFNS).
